Stoimy w obliczu ogromnych zmian społecznych. W najbliższych dekadach będziemy zmagać się z problemem zmniejszającej się liczby osób pracujących i pytaniami, jak wypłacać emerytury, jakie są prognozowane emerytury i jak dbać o starzejące się społeczeństwo. Liczne badania pokazują, że „dobrze już było”. Zatem, co przyniesie przyszłość?

Utrzymanie współczynnika dzietności równego lub większego od 2,1 dziecka na kobietę gwarantuje utrzymanie długoterminowej zastępowalności pokoleń. Ze studium „Global Burden of Disease, Injuries, and Risk Factors Study (GBD) 2021” opracowanym przez Wydział Medycyny University of Washington wynika, że do 2050 roku aż 155 z 204 obecnych krajów i terytoriów będzie miało współczynnik dzietności poniżej zapewniającego zastępowalność pokoleń. Do 2011 będzie to 198 z 204 krajów i terytoriów. Co to oznacza?

Przede wszystkim wyzwania dla gospodarki, systemu zabezpieczeń społecznych (emerytury) i systemu opieki zdrowotnej, który będzie musiał radzić sobie ze zwiększająca się liczbą pacjentów, ponieważ rośnie oczekiwana długość życia Polek i Polaków. Prześledźmy zatem, z czym przyjdzie się nam wszystkim mierzyć w kontekście jesieni życia i emerytury.

Problem spadku dzietności dotyczy praktycznie całego świata z wyłączeniem Afryki Subsaharyjskiej. W 2021 r. 29% dzieci na świecie urodziło się właśnie na tym kontynencie, a w 2100 r. będzie się tam rodzić 54% dzieci. Skupmy się jednak na Polsce.

Niska dzietność nad Wisłą napędza się sama. Jeśli młode kobiety rodzą dużo dzieci, to powstaje kultura, która sprzyja ich rodzeniu. Młodzi ludzie wówczas więcej rozmawiają o potomkach i spędzają czas na rozrywkach, które są w jakiś sposób powiązane z dziećmi. Jeśli dzieci jest mało, to sytuacja wygląda nieco inaczej.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2022 r. w Polsce urodziło się 305 tys. dzieci, a w 2023 r. 272 tysięcy i była to najniższa wartość od zakończenia II wojny światowej.

Jeśli Twoi znajomi nie mają dzieci, to młodzi rodzice są nieco spychani na margines i wypadają z kulturowego obiegu. Wyjście do kina, wieczorny „spontan” i wypad do restauracji czy weekendowy wyjazd za miasto, kiedy masz tylko na to ochotę, ograniczone są przez dziecko. Niektórzy nie chcą wypaść ze swojego kręgu przyjaciół. Co więcej, mniejsza liczba dzieci w towarzystwie młodych ludzi, zniechęca część osób do powiększania rodziny. 

Dr hab. Krzysztof Tymicki z Instytutu Statystyki i Demografii SGH  wskazuje, że na niską dzietność wpływają także czynniki o charakterze ekonomicznym:

Czynniki indywidualne należy podzielić jakościowo na czynniki związane z decyzją o posiadaniu pierwszego i drugiego dziecka. W Polsce daleko nam jeszcze do Japonii, gdzie problemem jest brak pierwszego dziecka. Na razie Polacy decydują się na posiadanie pierwszego dziecka, problemem jest decyzja o kolejnym, co jest motorem napędzającym niedobre zmiany.

W tej sytuacji, ważniejsze od bezpośrednich zachęt finansowych mogą być działania mające na celu eliminację barier i obaw związanych z posiadaniem dzieci. Polityka społeczna powinna skoncentrować się na tworzeniu warunków, które ułatwią decyzję o powiększeniu rodziny. 

Zapewnienie dostępu do opieki przed i po narodzinach dziecka, wsparcie w zakresie opieki szpitalnej, dostępność miejsc w żłobkach i przedszkolach oraz stabilne warunki zatrudnienia mogą znacząco zmniejszyć niepewność przyszłych rodziców. Kluczowe jest, aby osoby rozważające posiadanie dzieci miały pewność, że otrzymają wsparcie w każdej fazie tego procesu, eliminując wszelkie niepewności i obawy związane z przyszłością.

Problemy i wyzwania związane z dzietnością są ważne w kontekście przyszłych emerytur, dlatego poświęciliśmy im tyle czasu. Przejdźmy teraz do konsekwencji spadku dzietności i tego, jak to odbije się na Twoim portfelu, a konkretnie Twojej przyszłej emeryturze.

Dzisiaj to Ty pracujesz na emeryturę Twoich rodziców, a Twoje dzieci potencjalnie będą pracować na Ciebie. Widzisz jednak, że mniejsza liczba dzieci to brak zastępowalności, a starzejące się społeczeństwo to wyzwanie dla systemu emerytalnego. Państwo będzie musiało coraz więcej dopłacać do emerytur. 

Jak wielokrotnie zauważał to rząd, w przyszłości emerytury będą bardzo niskie. Świadczenie może wynieść zaledwie jedną trzecią ostatniej pensji. Brak własnych oszczędności, po które możesz sięgnąć na emeryturze, będzie oznaczał dla Ciebie pogorszenie poziomu życia.

Jarosław Oczki z Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania UMK w Toruniu prognozuje, że w przyszłości nawet 50% świadczeń emerytalnych będzie wymagało dotowania z budżetu, aby wyrównać ich wysokość do minimalnego poziomu. Wsparcie obejmie głównie:

Powyższe dane nie są złe, są fatalne dla przyszłych emerytów, czyli Ciebie, Twojej partnerki czy partnera. Posłużmy się prostym przykładem.

W przyszłości Twoja emerytura wyniesie zaledwie jedną trzecią obecnej pensji. Załóżmy, że zarabiasz dzisiaj netto (na rękę) 5000 złotych.

5000 x 33% = 1650 zł – to jest Twoja przewidywana emerytura. 

Powyższe pytania warto zadać sobie już dzisiaj, póki masz czas, aby coś z tym zrobić teraz. Im później zaczniesz myśleć o przyszłości, tym trudniej będzie Ci znaleźć sposób na zgromadzenie oszczędności, które pozwolą na opłacenie rachunków, jedzenia, leków i przyjemności. 

Jest pewne powiedzenie: „Umiesz liczyć? Licz na siebie!”, które jest bardziej prawdziwe niż kiedykolwiek wcześniej w kontekście przyszłej emerytury. 

Co zamierzasz zrobić, aby żyć na emeryturze, na przynajmniej takim poziomie jak dzisiaj? 

Emerytura od państwa będzie wypłacana albo nie będzie. W wariancie optymistycznym dostaniesz 1/3 swojego dzisiejszego wynagrodzenia. Jeśli ta wizja Cię przeraża i motywuje do działania, to wiedz, że samodzielnie możesz zadbać o swoje przyszłe świadczenia. Istnieje kilka sposobów, aby gromadzić i zarabiać na swoim kapitale.

Sposoby oszczędzania na swoją emeryturę:

Jeśli już jesteś na tym etapie, to oznacza, że Twoja przyszłość nie jest Ci obojętna. Wiedz, że wybór konkretnego rozwiązania powinien być dostosowany do Twoich potrzeb, horyzontu czasowego i Twojej obecnej sytuacji finansowej. Nasi doradcy finansowi pomogą Ci w tym zadaniu. Podpowiedzą, jak dostosować poziom ryzyka, jak ulokować środki i ile pieniędzy wraz z odsetkami uzbierasz do emerytury.

Napisz do nas (formularz kontaktowy), a doradca skontaktuje się z Tobą w ciągu 24 godzin!

Mała liczba narodzin w Polsce to poważne zagrożenie dla przyszłości systemu emerytalnego. Zmniejszająca się liczba pracujących oraz rosnąca liczba emerytów stawiają przed całym naszym społeczeństwem szereg wyzwań związanych z finansowaniem emerytur i opieką zdrowotną dla starzejącego się społeczeństwa.

Kluczowe jest zrozumienie, że polityka społeczna powinna koncentrować się na eliminacji barier i obaw związanych z posiadaniem dzieci, oferując wsparcie na każdym etapie rodzicielstwa. Wszystko to jest istotne także w kontekście przyszłej emerytury. Jeśli chcesz zapewnić sobie godne świadczenie na jesień życia, to niezbędne jest samodzielne oszczędzanie i inwestowanie w różnorodne instrumenty finansowe. Tylko w ten sposób zapewnisz sobie spokój i poczucie bezpieczeństwa.